Dit voorjaar hebben wij de verduurzaming van de portefeuilles van onze relaties voltooid. Begin 2017 namen we de eerste duurzaam gescreende fondsen op. Inmiddels zijn deze fondsen zeer goed gespreid en tegen lage kosten beschikbaar. Bovendien is het financieel rendement goed, zodat het verantwoord is om de omzetting naar volledig duurzaam gescreende portefeuilles af te ronden.
De vraag die u daarbij kunt stellen is: ‘hoe duurzaam is duurzaam?’ Wordt duurzaamheid niet steeds meer gebruikt als marketinginstrument? Greenwashing of groenwassen houdt in (volgens Wikipedia) dat een bedrijf of organisatie zich groener of (maatschappelijk) verantwoordelijker voordoet dan het daadwerkelijk is. Deze bedrijven of organisaties lijken vanaf de buitenkant iets goeds te doen, maar doen in de kern nog veel verkeerd. Tesla is hier een voorbeeld van.
Hoezo duurzaam?
Onlangs zag ik het televisieprogramma ‘Waarde van de aarde’. Presentator Twan Huys dook in de wereld van kobalt. Een grondstof waar eigenlijk weinig over bekend is, maar waar tegelijkertijd enorm veel mensen van gebruikmaken in hun dagelijks leven. Kobalt zit namelijk in de accu van een mobiele telefoon, maar ook in die van een elektrische auto. Zonder kobalt kan een elektrische auto simpelweg niet rijden.
Het aandeel Tesla staat overal hoog genoteerd in de lijstjes van duurzame aandelen. Immers, de auto’s van Tesla rijden elektrisch en stoten daardoor geen CO2 uit. Tegelijkertijd is Tesla één van de grootverbruikers van kobalt. Kobalt wordt onder mensonterende arbeidsomstandigheden hoofdzakelijk gewonnen in de mijnen van het Afrikaanse land Congo. Hoezo duurzaam? Tesla heeft een groen imago, maar kort door de bocht financieren zij kinderarbeid in een land beschuldigd van corruptie om hun ‘schone’ auto’s te kunnen laten rijden.
Tesla verkoopt emissierechten aan ‘vieze’ autofabrikanten
Daar komt bij dat het bedrijf alleen maar winstgevend is door de verkoop van CO2-rechten. Een Tesla stoot immers geen CO2 uit en niet-verbruikte uitstoot is verhandelbaar. Zo kocht Fiat-Chrysler in 2020 voor 1,1 miljard euro aan emissierechten van Tesla om een grote boete van de Europese Unie te voorkomen. Zonder de verkoop van deze emissierechten, zou het bedrijf van Elon Musk het jaar 2020 met verlies hebben afgesloten.
Tesla verdiende dus niet aan de verkoop van elektrische auto’s, maar aan de niet-elektrische auto’s van andere autofabrikanten. Met deze opbrengsten wordt nabij Berlijn een gigantische fabriek gebouwd waarvoor zo’n 92 hectare aan bos moet wijken, terwijl bomen juist weer CO2 kunnen opslaan. Meer bomen betekent immers minder CO2 in de lucht en dat helpt weer tegen de klimaatverandering.
Greenwashing als marketingtool van banken
Bedrijven die zich duurzaam voordoen, blijken in de praktijk soms helemaal niet zo duurzaam. Greenwashing is een veel voorkomende marketingtechniek die veel bedrijven gebruiken.
Financiële instellingen (banken) zijn kampioen in greenwashing. Ze leggen de focus in grote reclamecampagnes op diverse duurzame initiatieven, terwijl banken juist volop investeren in de vlees- en zuivelindustrie.
Investeringen in de vlees- en zuivelindustrie gaan gepaard met dierenleed, ontbossing en risico’s voor de volksgezondheid, volgens de Eerlijke Bankwijzer (De Eerlijke Bankwijzer vergelijkt de negen grootste bankgroepen op duurzaamheid). Zo zouden ABN AMRO, Rabobank en ING bedrijven financieren die betrokken zijn bij de ontbossing van het Amazonegebied.
Hoe duurzaam zijn uw beleggingen?
Juist omdat duurzaamheid meer en meer een containerbegrip is geworden, ligt greenwashing op de loer. Zo moet ook duurzaam beleggen worden genuanceerd. Beleggingen worden op het gebied van duurzaamheid gecategoriseerd als grijs, lichtgroen of donkergroen. Uw portefeuille bevat overwegend lichtgroene beleggingen.
| Grijs (categorie 6) Niet duurzame belegging |
Lichtgroen (categorie 8) ESG- of SRI belegging |
Donkergroen (categorie 9) Impactbelegging |
| Belegger hanteert uitsluitend financiële argumenten en past enkel de wettelijk verplichte uitsluitingscriteria toe. | Belegger streeft naar een optimale balans tussen rendement en duurzaamheid. Belegger sluit ondernemingen uit die de duurzame grondbeginselen van de VN overtreden. | Belegger richt zich uitsluitend op ondernemingen die een meetbare, positieve bijdrage leveren aan de maatschappij en het milieu. |
| Concreet: Beleggingen zoals in fabrikanten van wapens of tabak worden niet uitgesloten of beperkt. | Concreet: Beleggingen in bedrijven die in verband worden gebracht met bijvoorbeeld kinderarbeid of corruptie worden uitgesloten. | Concreet: Beleggingen in bedrijven die ecologische en maatschappelijke impact willen realiseren, met name in het terugdringen van CO2-uitstoot. |
Hoe vindt de screening plaats?
De screening van uw beleggingen vindt ‘top down’ plaats door de productaanbieder. De aanbieder gaat uit van een specifieke index, bijvoorbeeld de S&P500 index. Een extern ingehuurd screeningsbureau filtert vervolgens de ‘rotte appels’ eruit. De screeningsmethodiek kan per bureau verschillen en de productaanbieder kan er zelf ook nog een eigen sausje aan toevoegen. Zo kan het voorkomen dat u bijvoorbeeld wel belegt in Total en niet in Royal Dutch Shell.
In zekere zin kunnen uw beleggingen dus nog steeds een negatieve invloed hebben op het klimaat. Tegelijkertijd kunnen deze minder groene beleggingen dan weer vooruitstrevend zijn op het gebied van mens en bestuur. Waar we wel van op aan kunnen, is dat bedrijven worden uitgesloten die betrokken zijn bij controversiële wapens, vuurwapens, tabaksindustrie, ketelkool en oliezand. Een aantal productaanbieders, zoals Actiam en UBS, gaat hierin nog een stapje verder.
Op deze screening kunnen wij geen invloed uitoefenen. Op de selectie van de specifieke beleggingen uiteraard wel. Zo bieden we uitsluitend portefeuilles aan die wereldwijd gespreid zijn over diverse regio’s en sectoren. Deze portefeuilles bestaan uit duizenden onderliggende aandelen en obligaties.
Conclusie
Gelukkig staan de ontwikkelingen op het gebied van een duurzame samenleving niet stil. Tesla voert inmiddels gesprekken met fabrikanten die kobalt-vrije batterijen kunnen produceren. Daarnaast is het bedrijf overeengekomen dat het op een andere plek in Duitsland driemaal zoveel bomen terug zal planten en zal de verkoop van CO2-rechten in de toekomst opdrogen nu steeds meer autofabrikanten overschakelen op de productie van elektrische auto’s. Zo zal Tesla het predikaat duurzaam echt kunnen gaan verdienen.
Kortom, we zijn er nog lang niet, maar willen graag een eerste stap zetten ondanks dat we ons realiseren dat er nog veel stappen gemaakt moeten worden. Als niemand iets doet, dan gebeurt er ook niets. We blijven in ieder geval zeer kritisch de ontwikkelingen in het duurzame landschap volgen, houden de gesprekken met de diverse productaanbieders gaande en brengen aanpassingen in uw portefeuille aan wanneer wij dit noodzakelijk vinden.
Vragen?
Heeft u nog vragen over dit fonds of andere beleggingen uit uw portefeuille? Neem dan gerust contact met ons op. Wij helpen u graag verder.
