Het afgelopen beursjaar is zonder twijfel bijzonder te noemen. De coronabeperkingen werden wereldwijd afgeschaft en consumenten konden eindelijk terug naar normaal. De wereld leek langzaam te normaliseren, totdat Poetin in februari Oekraïne binnenviel. Als gevolg hiervan stegen de energieprijzen enorm en bereikte de inflatie in 2022 een recordhoogte van 14,5%. Het vertrouwen onder consumenten nam af en de wereldwijde beurzen daalden, met hier en daar een opleving.
Hieronder gaan we in op de wereldwijde gebeurtenissen van het afgelopen jaar. We bespreken elk kwartaal en laten daarbij zien hoe de verschillende profielen presteerden.
Eerste kwartaal: Rusland valt Oekraïne binnen
Begin 2022 werden burgers in veel landen eindelijk van de ‘Corona-ketenen’ bevrijd. We slaakten allemaal een zucht van verlichting. De hernieuwde vrijheid voelde goed en het optimisme onder burgers en ondernemers won snel aan kracht. De omzet van menig bedrijf, en daarmee de winstontwikkeling, herstelde snel. De horeca opende haar deuren en de overgang naar het normale leven leek te zijn ingezet. Maar de angst onder beleggers voor oplopende inflatie en stijgende rente veroorzaakte begin dit jaar een flinke koersdaling.
Wat sommigen vreesden, maar weinigen geloofden, gebeurde toch. Rusland viel op 24 februari met veel geweld en vuurkracht het buurland Oekraïne binnen. De wereld hield even haar adem in, stomverbaasd dat een dergelijk optreden van een wereldmacht anno 2022 nog mogelijk was. Kort na van de schrik te zijn bekomen, verenigde Europa zich in hoog tempo en trof in korte tijd verregaande maatregelen. Oekraïne bleek een minder makkelijke prooi te zijn dan Poetin en de zijnen veronderstelden. Het land bood moedig en stevig tegenstand en wist na korte tijd het Russische leger zelfs in het defensief te dringen.
Als gevolg van deze oorlog stegen de energieprijzen ‘skyhigh’, nam de inflatie zeer sterk toe, leverden de Verenigde Staten en Europa substantiële hoeveelheden wapens aan Oekraïne en stegen de voedselprijzen enorm; Oekraïne is immers de graanschuur van Europa. Tegen alle verwachtingen in namen de aandelenkoersen in maart tussen de 4% en 6% toe. De markt veronderstelde blijkbaar dat er enorme investeringen zouden volgen door omvangrijke extra uitgaven ter versterking van de defensie van Europese landen en de noodzakelijke versnelde energietransitie.
Tweede kwartaal: Onzekerheid over inflatie en economische ontwikkelingen
Ter bestrijding van de snel oplopende inflatie verhoogde de Federal reserve (Fed) in april noodgedwongen de beleidsrente met 0,5%. Europa stelde onder andere een olieboycot tegen Rusland in. Het Russische vlaggenschip de Moskva werd tot zinken gebracht. Het anti-coronabeleid in China faalde andermaal, waardoor in april nieuwe grootschalige lockdowns werden ingesteld. De meeste kwartaalcijfers van bedrijven bleken mee te vallen.
In het kielzog van de gestegen geldmarktrente (korte rente) nam de al eerder gestegen kapitaalmarktrente (lange rente) de maand erop verder toe. De koersen van obligaties daalden tot en met mei verder tot ruim -6%. Door de gestegen financieringskosten daalde vastgoed alleen al in de maand mei met ruim 7%.
Het beeld in juni was niet veel anders. Rusland dreigde Europa met verdergaande beperkingen van de energieleveranties. De korte en lange rentes liepen verder op. De Fed verhoogde de Amerikaanse basisrente stevig en voor het eerst in zeer lange tijd met 0,75% en kondigde verdere verhogingen aan. Zowel aandelen, obligaties als vastgoed daalden deze maand verder in waarde en de angst in de markt nam serieuze vormen aan.
Derde kwartaal: Graandeal zorgt voor opleving
Onverwachts optimisme onder beleggers veroorzaakte in juli over de hele linie plots een indrukwekkend koersherstel. Erdogan weet Poetin te verleiden tot een graandeal met Oekraïne. Aandelen en vastgoed stegen hierdoor met ruim 9% en zelfs de obligatiekoersen herstelden met een plus van ruim 1,5%.
De oorlog in Oekraïne woedde echter voort en het land werd door de Russen stelselmatig vernietigd. Poetin dreigde voortdurend met het inzetten van kernwapens. De Europese Centrale Bank (ECB) verhoogde op 21 juli voor het eerst in ruim 11 jaar de Europese rente. Eind juli verhoogde de Fed de basisrente voor de 5e keer in 2022 en midden juli passeerde de dollar de euro in waarde.
Het in juli ontstane optimisme smolt in augustus als sneeuw voor de zon. De gasprijs explodeerde, mede door het vullen van de Europese gasopslagfaciliteiten en het gebrek aan Europese coördinatie op dit vlak. Tegelijkertijd draaide Poetin de gaskraan verder dicht. Afrika werd, ondanks de recente graandeal, bedreigd door een groot voedseltekort. Hierdoor werd het koersherstel van juli voor een flink deel ongedaan gemaakt.
Het geduld van beleggers werd in september opnieuw danig op de proef gesteld. Het vertrouwen van burgers in de toekomst nam af en de onzekerheid toe. Vooral de betaalbaarheid van energie hield de Europese samenleving in de ban. De koersen van alle assets daalden wederom. De grondstoffenprijzen rezen de pan uit. Rusland bleef dreigen tactische wapens in te zullen zetten. Veel Europese landen besloten burgers financieel tegemoet te komen in de sterk gestegen energiekosten.
Vierde kwartaal: Boodschappen waren nog nooit zo duur
Begin oktober pleegde Oekraïne een aanslag op de Krimbrug. Hiermee werd een tweede zeer gevoelige psychologische slag aan Rusland toegebracht. De onverwacht snelle opmars van het Oekraïense leger rond Charkov deed het moraal onder de Russische soldaten ook al geen goed. De bedrijfscijfers van grote Europese ondernemingen bleken daarentegen in overwegende mate mee te vallen. Mede door de dalende kapitaalmarktrente ontstond er geleidelijk een positiever beursklimaat, waardoor het koersverlies van de maand ervoor grotendeels werd goedgemaakt.
Op het verbeterde sentiment in de maand oktober liet november een mooi voortgaand beursherstel zien. Grondstoffenprijzen daalden licht, evenals de inflatiecijfers. Een licht optimisme kreeg steeds meer greep op beleggers en sommige professionals suggereerden zelfs dat een heuse eindejaarsrally in het verschiet zou liggen. Gezaghebbende financiële instituten voorspelden voor 2023 een milde recessie waardoor veel beleggers opgelucht ademhaalden.
Helaas bleek het verbeterde beurssentiment van korte duur te zijn. Steeds meer consumenten kregen in december last van de sterk opgelopen inflatie. Boodschappen waren nog nooit eerder zo duur. De eerste koudegolf van dit seizoen diende zich aan, waartegen steeds meer mensen financieel minder goed bestand bleken.
De kapitaalmarktrente begon weer op te lopen, waardoor de koersen van obligaties en vastgoed navenant daalden. Door het negatievere sentiment in combinatie met de traditionele dunne handel in de tweede helft van de maand december, verschrompelden de koerswinsten van aandelen van de twee voorgaande maanden.
Verlies op obligaties bleek beperkt
Wij hebben de gemiddelde rentelooptijd (duration) van uw obligaties bewust verlaagd naar minder dan 4 jaar. Hierdoor kon het verlies op uw obligaties nog enigszins beperkt blijven. Uw obligaties deden het 5 tot 7% beter dan die van de meeste Nederlandse pensioenfondsen.
Overigens is het bedroevende resultaat van obligaties historisch te noemen. Obligaties zouden juist in slechte aandelenjaren relatief goed moeten presteren en als een vluchthaven moeten dienen. De onverwacht snelle stijging van de kapitaalmarktrente in 2022 veroorzaakte echter forse koersdalingen. Koersdalingen die wij bij obligaties niet eerder hebben gezien.
Beursjaar 2022 in perspectief
Het jaarresultaat van de neutrale portefeuille kwam uit op ruim -13% (Geel), ons zeer offensieve portefeuille kwam uit op ruim -16% (Rood). Tegen de achtergrond van de omvangrijke wereldwijde economische crisis, oorlogen en uitdagingen waar we op dit moment mee te maken hebben, vallen de waardedalingen in 2022 misschien nog wel mee.
Om het afgelopen beursjaar in perspectief te plaatsen, vindt u hieronder de rendementen vanaf begin 2015. Uw beleggingen zullen altijd meebewegen met de ontwikkelingen in de wereld. Dat is waar u als belegger op de lange termijn voor wordt beloond.
We hopen dat 2023 een mooi beleggingsjaar wordt en dat de wereldwijde spanningen afnemen. En al is dat niet het geval en wordt het een bewogen jaar: uw beleggingen kunnen tegen een stootje. Dat is het voordeel van wereldwijd beleggen voor de lange termijn en tegen de laagst mogelijke kosten.
Heeft u vragen op opmerkingen?
Mocht u met een van onze adviseurs van gedachten willen wisselen over dit onderwerp of over de onderwerpen in andere blogs? Neem dan gerust contact met ons op. Wij zijn u graag van dienst!
> Lees meer over de laatste stand van zaken in de Actualiteit: Zwarte zwanen verstoren uw rendement
